چاپ نخستین تمبر باغ ایرانی
نخستین تمبر باغ ایرانی در قاب صندوق 170 کشور هموند هم پیمانان جهانی پست ذخیره شد تا افزون بر ثبت جهانی در یونسکو به عنوان یک سند در دل تاریخ برای همیشه ماندگار شود
به گزارش تارنمای امرداد نخستین تمبر ایرانی در دو تمبر با نگاره های پلان باغ فین کاشان و فرش چهارباغ بافت اصفهان به چاپ رسید و افزون بر پراکنش آن در ایران به 196 کشور نیز فرستاده شد .
تمبر ابزاری فرهنگی و سیاسی
علیاکبر نصرآبادی فرنشین گنج خانه ملی ایران و هموند شورای عالی تمبر به خبرنگار امرداد درباره دیرینگی تمبر از آغاز چاپ تا امروز گفت : « تمبر در ایران به دورههای قاجار ، پهلوی یکم ، پهلوی دوم و جمهوری اسلامی بخشبندی میشود . در روزگار قاجاریه نزدیک به 900 تمبر چاپ شد که بیشتر بازتاب اندیشه سیاسی آن روزگار بود ؛ نگاره روی تمبرها بیشتر نیم تنه بالا و سر پادشاهان بود . در زمان پهلوی یکم نزدیک به 300 تمبر چاپ شد که به جز شماری چند از نگاره دوره هخامنشیان و پاسارگاد آرمان دوره قاجار پیش گرفته شده بود . در آن روزگار رادیو تلویزیون وجود نداشت و تمبرها ابزاری بود که میتوانستند اندیشههای سیاسی خود را به در خانه های مردم ببرند . یکی از اندیشه های دوران پهلوی یکم ، نشان دادن کلاه پهلوی به مردم بود زیرا همه روزنامه نمیخواندند ولی تمبر را همه میدیدند و بهکار میبردند . پهلوی دوم کوشش کرد نگرشی نوتر داشته باشد و بازنگری بر دیدگاه های گذشته را داشته باشد بنابراین به بازتاب نگاره بناهایی با مهراز « معماری » ایرانی ـ اسلامی ، میراثفرهنگی ، مردم نگاری ، نام آوران ، هنری ، طبیعت و… روی تمبرها پرداخت و نزدیک به 900 تمبر به چاپ شد . آغاز جمهوری اسلامی با جنگ برابر شد به همین انگیزه نگاه به تمبر رویکرد دیگری را پیش گرفت . نگاره روی تمبرها بیشتر نگاره شهیدان و جنگ تمحیلی شد . پس از پیمان نامه صلح در ایران به موضوعات نامآوران ، ورزش ، میراث فرهنگی و بناهای تاریخی و… نیز پرداخته شد و بیش از 900 تمبر تاکنون به چاپ رسیدهاست . » ارزشمندترین داشتههای یک تبار در تمبر ثبت میشود
هنگامی که هم پیمانان « اتحادیه » جهانی پست « Universal Post Uniun , UPU » تمبری را چاپ میکنند به همه هموندانش میفرستند که شامل 196 کشور است که در قاب صندوق هایشان ذخیره میشود . نصرآبادی از جایگاه بالای هم پیمانان جهانی پست گفت : « ارزشمندترین داشته های فرهنگی هر تباری در تمبر به ثبت میسد و اگر کشوری هموند هم پیمانان جهانی پست باشد تمبر چاپ شده به کشورهای هموند رفته و ذخیره میشود که یک پشتوانه فراملی « بینالمللی » به شمار میآید . ایران نیز هموند این سازمان جهانی است و هرگاه تمبری در ایران به چاپ میرسد به کشورهای هموند آن فرستاده میشود تا برای همیشه در تاریخ ماندگار شود و هیچ کسی نمیتواند به آن دستاندازی کند . »
انگیزه چاپ تمبر باغ ایرانی
نصرآبادی گفت که باغ ها در جهان به باغ خاوری « غربی » ، باغ باختری « شرقی » و باغ ایرانی دسته بندی میشوند . باغ ایرانی به نام کشور ایران ثبت جهانی شده است درحالیکه باغ های دیگر شامل مجموعه کشورها است . در جهان باغ ژاپنی شناخته شده است و چندین و چند کتاب در جهان و حتی در ایران برگردانده و نوشته شده است ولی باغ ایرانی چندان شناخته شده نیست و در کتابخانه ها کتابی از این موضوع وجود ندارد . باغ ایرانی از کهن ترین باغ هایی است که در جهان پدید آمده و شناخته شده ترین آن باغ پاسارگاد است که تا امروز نیز برجای ماندهاست . فرنشین گنج خانه پست ایران در دنباله سخنانش افزود: « انجمن مفاخر معماری ایران در یکی از نشست های باغ ایرانی مرا نیز فراخوانده بود . آن جا من بسیار اندهناک شدم که چرا تاکنون نسبت به این برنامه کوتاهی شده است و حتا دست نوشته ای از باغ ایرانی نداریم و چرا ما یک تمبر به نام باغ ایرانی ثبت تاریخی نداریم .
درست است که باغ ایرانی به کوشش انجمن مفاخر معماری به ثبت یونسکو رسیده ولی شاید در آینده ای دور این سازمان کنار برود ، ما هیچ سند ثبتی دیگری از این موضوع ارزشمند نداریم . تمبر با اینکه در اندازه کوچکی است ولی در اسناد 196 کشور برای همیشه ماندگار میشود و آیندگان با نگاه به آن میتوانند دراین باره دادخواهی « ادعایی » بکنند » .
نصرآبادی با شناختی که از جایگاه بالای باغ ایرانی داشت ، بهعنوان هموند شورای تمبر پیگری ثبت تمبر باغ ایرانی شد . نصرآبادی در ادامه افزود : « من در همان نشست بهعنوان مسئول شورای تمبر به قهاری فرنشین انجمن مفاخر معماری و ابوطالبی سردبیر مجله ویلا امید دادم تا تمبر را به پذیرش « تصویب » شورای تمبر برسانم که بهعنوان نخستین تمبر باغ ایرانی چاپ شود . » از آنجایی که نصرابادی دانشآموخته مهرازی است به نیکی میدانست که نگاه باغ ایرانی در فرش ایرانی نیز درخشیده است. مسوول شورای تمبر از انگیزه هایش برای چاپ تمبر باغ ایرانی گفت : « نگاره باغ فین کاشان و در کنار آن نگاره فرش چهارباغ ، بافت اصفهان را برگزیدم زیرا هر دو هم به نیکی نشانی از باغ ایرانی را دارند و هم از دیدگاه گرافیکی شایسته تمبر هستند . با هم پرسی که با بانو شاهچراغی داشتم پلان باغ فین کاشان برگزیده شد . طرحش را آماده کرده و به شورا بردم ؛ آنان از این اندیشه استقبال کردند . همانجا به قهاری زنگ زدم ؛ وی از من خواست تا در نشست هفتگی که یکی از نشست های دنباله دار باغ ایرانی بود برای هموندان انجمن هم توضیحاتی بدهم » . سرانجام نخستین تمبر ایرانی 16 اسفندماه 1396 در گنجخانه هنرهای دینی امام علی « ع » با باشندگی دوستداران باغ ایرانی و هموندان انجمن مفاخر معماری رونمایی شد .
در لمینتی که هموندان انجمن امضا کرده یا نقد هایی نوشته اند و مُهر رونمایی تمبر هم خورده است به درازای دو سال در گنجخانه پست در برابر دید همگان قرار دارد ، سپس در آرشیو موزه به ثبت و نگه داری میشود . نصرآبادی در گوشه ی این لیمینت نوشته است « سپاس پروردگار را که بخشی از تاریخ « ایران » کامل شد » . نصرآبادی در پایان سخنانش گفت : « من از گاه به دست آمده بهره بگیرم و شادباش بگویم به انجمن مفاخر معماری که انگیزه ای شدند تا نخستین تمبر ایرانی ثبت تاریخی شود زیرا من این ثبت را ارزشمندتر از یونسکو میدانم . تمبر چند سانتی ابزار گرانمایهی فرهنگی تبارها است که بهترین داشته هایشان را بر روی تمبر ماندگار میکنند » .