مروری برنقاشی های چوبسوز « سوخت نگاری » در نگارخانه موزه

گفت وگو با علی اکبر نصرآبادی ، معمار و سرویس فرهنگی ـ هنری : نمایشگاهی از مجموعه آثار نقاشی علی‌اکبر نصرآبادی با تکنیک ابداعی وی با عنوان « چوب‌سوز » این روزها در نگارخانه « موزه ارتباطات » دایر است . به گزارش خبرنگار ما ، علی‌اکبر نصرآبادی که ریاست موزه ارتباطات را هم به عهده دارد ، همزمان با گشایش مجدد این موزه در ۲۸ مرداد ، ۲۲ اثر از نقاشی‌ های چوب سوز خود را در نگارخانه موزه به نمایش گذاشت . 

این نمایشگاه ، چهل و پنحمین نمایشگاه آثار هنری نصرآبادی است که تاکنون در داخل و خارج کشور برگزار کرده و شامل دو سری تابلو به لحاظ موضوعیت و دیدگاه می‌شود . دسته‌ای از این تابلوها ظاهراً به درختان و چشم‌اندازهایی از طبیعت می‌پردازد اما در نهان معنا و مفهومی را دربردارند . نصرآبادی این سری از آثارش را به صورت ذهنی پدید آورده است . اما ۱۰ تابلوی دیگر این نمایشگاه ، گزیده‌ای از آثار نمایشگاهی با عنوان « چاپار » است که او پیش از این در نگارخانه « اندیشه » برگزار کرده بود . نصرآبادی این سری از آثارش را با استفاده از عکس‌ها و تصاویر قدیمی و تاریخی بر جای مانده از شخصیت‌ها و بناهای مربوط به پُست و تلگراف به شیوه چوب‌سوز نقاشی کرده است . 

نصرآبادی که در اصل در رشته معماری تحصیل کرده اما نقاشی را هم پا به پای معماری ادامه داده است ، درباره چگونگی ابداع شیوه « چوب سوز » و به کارگیری آن در آثارش گفت :‌ من زمانی که دانشجوی معماری در آمریکا بودم ، مغازه‌ای داشتم که آنجا با نقاشی آبرنگ روی برگ درختان امرار معاش می‌کردم . در این مغازه میز کاری داشتم که روی آن از پنجره به شدت آفتاب می‌تابید و من با استفاده از ذره‌بین و نور آفتاب ، نقوشی را با سوزاندن روی میز ایجاد می‌کردم . بعدها وقتی به ایران برگشتم ، در ادامه همین شیوه‌ای که به کار برده بودم قلمی را با مکانیسم هویه طراحی کردم . برادرم که متخصص موتور هواپیما بود این قلم را برایم ساخت و بوسیله آن شروع به نقاشی آثار چوب‌سوزم کردم او در ادامه ، درباره آثارش توضیح داد : من به خاطر رشته تحصیلی‌ ام به مطالعه ابنیه تاریخی می‌ پرداختم که ماحصل این مطالعات تابلوهایی به شیوه چوب‌سوز می‌شد . بعدها شیوه « چوب‌سوز » را جدی‌تر گرفتم و سعی کردم نقاشی‌هایی ذهنی و مفهومی را با این شیوه پدید بیاورم .

نصرآبادی در رابطه با تابلوهای معنادارش از درختان و طبیعت گفت : در این تابلو دو بُعد مشاهده می‌شود . بُعد عقب‌تر دارای حیات و زندگی است و اغلب رنگ در آنها آمده و روستا و دهکده‌ای در آن نشان داده شده . در حالیکه بعد جلوتر اینطور نیست و درختانی عجیب در این بعد نشان داده شده است . درختانی که یا تشکیل شده‌ اند از تنه‌ ای کامل و یکدست از پائین به بالا ، یا تنه‌ هایشان از زمین شروع شده و با دنبال کردنشان با چشم به انتها و به بالا نرسیده‌اند و یا تنه‌ شان در پائین تابلوها و در میان ردیف درختان دیده نمی‌شوند و فقط بخش بالایی تنه این دست درختان ترسیم شده . در این تابلوها درختان همان آدم هایی هستند که زمانی حیات داشتند و مانند مردم بُعد عقب‌ تر تابلوها زندگی می‌کردند و اکنون پس از مرگ در قالب درختان و گیاهان رشد کرده‌اند و من برای نشان دادن چنین مفهومی ، در میان تار و پود تنه درختان به صورت نامحسوس چهره آدم‌ های مختلف را کار کرده‌ام .

نصرآبادی افزود : با نگاه اولیه به این دست تابلوها همه ردیف درختان بی‌کم و کاست مانند یکدیگر در کنار هم دیده می‌شوند اما با کمی دقت و دنبال کردن تک‌ تک تنه درختان با نگاه ، متوجه حذف بعضی قسمت‌ های درختان می‌شویم . در واقع با این درختان می‌خواهم به سه تفکر در میان آدم‌ها اشاره کنم ، گروهی که اهل معنا و معنویت هستند و به عالم بالا وصل‌اند و ریشه در زمین ( این دنیا ) ندارند . دسته‌ ای دیگر در این دنیا ریشه دارند و اصلاً اعتقادی به عالم بالا و معنا ندارد و گروه سوم کسانی هستند که معتقدند اگر این دنیا را نداشته باشیم آن دنیا را هم نداریم .

نصرآبادی پیش از این هم سه نمایشگاه را با همین مضمون در موزه « رضا عباسی » برگزار کرده است و آثار این نمایشگاه گزیده‌ ای از آن نمایشگاه‌ ها و آثار جدید‌ تر اوست . در میان نقاشی‌های چوب‌ سوزی که او از روی عکس کار کرده ، اولین ساختمان رادیو ایران در محوطه بی‌سیم به نام « ساختمان کلاه فرنگی بی‌سیم » را می‌توان دید . این اثر امسال به مناسبت « روز ارتباطات » به صورت تمبر چاپ شد . تابلوی دیگر ساختمان پست جزیره هنگام در خلیج فارس است. پرتره « صوراسرافیل » وزیر رضاشاه پهلوی که ساختمان « موزه ارتباطات » به دستور وی ساخته شد ، مضمون تابلوی دیگر را تشکیل می‌دهد و تابلوی دیگر نیز چهره « مخبرالدوله » وزیر ارتباطات امیرکبیر است . او همچنین مناظری از روستاهای شمالی کشور را در این سری تابلوها به شیوه چوب‌ سوز نقاشی کرده است . نصرآبادی درباره شیوه کار خود با تکنیک چوب‌سوز تصریح کرد : از هر ابزار و مکانیسمی که چوب را بسوزاند در این شیوه استفاده می‌کنم و در این روش سه عامل مطرح است که با به دست آوردن تجربه می‌توان به کنترل آن‌ ها پرداخت که یکی جنس چوب است چون جنس بافت بعضی چوب‌ها به صورتی است که نمی‌سوزند . دوم ، ولتاژ برق یا شدت شعله آتشی است که از آن برای سوزاندن استفاده می‌کنیم و سوم قدرت دست به هنگام کار با ابزار سوزاندن است .

این هنرمند با بیان این که خود آثار چوب سوزش را اغلب روی لایه‌هایی از چوب کار می‌کند ، ادامه داد : اما بعضی از آثارم را روی برش‌هایی از کُنده‌های درخت که آن‌ها را صیقلی و صاف کرد‌ه‌ام کار می‌کنم .

نصرآبادی افزود : صفحه چوبی که استفاده می‌کنم یا بافت و گره دارد و یا یک دست است . اگر چوب بافت داشته باشد من طبعاً موضوع اثرم را با نقش بافت چوب هماهنگ می‌کنم در غیر این صورت روی سطح یک دست چوبی موضوع را با مداد طراحی می‌کنم و پس از طراحی با قلمی که مکانیسم هویه دارد و با برق کار می‌کند و نوکش شکل یک قلم درشت خوشنویسی را دارد ، بخش‌های طراحی شده را می‌سوزانم و پهنی و نازکی این قلم ، درجه تیرگی و روشنی‌های متفاوتی را حین کار می‌دهد . پس از آن اگر لازم شد روی بخش‌هایی از کار با آکریلیک رنگ‌ گذاری می‌کنم و سپس برای پایداری رنگ خود چوب که رنگ زمینه است و رنگ‌های گذاشته شده ، لعاب‌های مختلف تثبیت‌کننده روی آن می‌زنم .

نصرآبادی در پایان سخنان‌ اش از تمامی هنرمندان هنرهای تجسمی دعوت کرد تا آثار هنری خود را در نگارخانه « موزه ارتباطات » واقع در خیابان امام خمینی ، جنب سر در باغ ملی به نمایش بگذارند و خاطرنشان کرد که اخیراً دانشگاه هنر به ساختمانی در « باغ ملی » و در نزدیکی « موزه ارتباطات » انتقال یافته است ، نمایشگاه‌های هنری این نگارخانه با استقبال دانشجویان هنر این دانشگاه و دیگر علاقه‌ مندان همراه خواهد بود .
نمایشگاه « مروری بر آثار چوب‌ سوز نصرآبادی » در نگارخانه « موزه ارتباطات » تا آخر شهریور ادامه خواهد داشت . 

روزنامه اطلاعات شهریور 1393